Jak toksyczni ludzie manipulują swoimi ofiarami

W swoim życiu nieustannie spotykamy i poznajemy nowe osoby. Jedni zajmują w nim tylko kilka chwil, a inni zostają na dłużej. W wielu przypadkach prowadzimy także znajomości na całe życie. Wydawać by się mogło, że inny człowiek może wnieść do naszego życia tylko coś dobrego. Jednak, nie jest to tok myślenia, zgodny z rzeczywistością. Bardzo często dochodzi do tzw. toksycznych relacji, które mają negatywny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne. Kim są toksyczni ludzie? Jak ich rozpoznać i pozbyć się z naszego życia? Tutaj dowiesz się wszystkiego o tej przypadłości i jak z nią walczyć.

Kim jest toksyczna osoba?

Toksyczny człowiek, to osoba, która potrafi niezwykle dobrze manipulować innymi. Doskonale wie co powiedzieć i zrobić, aby być wiarygodnym i zapewnić sobie nasze zaufanie. Ludzie toksyczni na początku znajomości są bardzo mili i uczynni. Odbieramy ich wręcz jako naszych przyjaciół – otaczają się wspaniałą aurą, która zaćmiewa ich prawdziwą naturę. Wesprą nas, pomogą w trudnych chwilach, jednak z czasem wszystko całkowicie się zmienia. Zaczynają niszczyć naszą pewność siebie, wpędzają w poczucie winy i stawiają siebie w roli ofiary. Stajemy się marionetkami osoby toksycznej. Wysysa z nas wszelkie chęci do życia i zapał do robienia czegokolwiek. Gdy z nią przebywamy, mamy wrażenie, że się topimy – jakby brakowało nam powietrza. Osoba toksyczna dostosowuje swoje zachowanie do celu, jaki chce osiągnąć. Kłamie, nie bierze odpowiedzialności za swoje czyny i zawsze stara się ukazać w pozytywnym świetle, a za swoje przewinienia obwinia innych. Takie relacje należy jak najszybciej zakończyć. Niestety, nie jest to takie proste.

Jak rozpoznać toksyczną osobę?

Toksyczne relacje mogą być dla nas destrukcyjne, dlatego warto je zakończyć jeszcze na wczesnym etapie rozwoju. Im dalej brniemy w znajomość z taką osobą, tym trudniej będzie nam się od niej uwolnić. Warto więc nauczyć się rozpoznawać taki typ osoby już po pierwszych zachowaniach. Oto typowe zachowania toksycznych osób:

• Toksyczni ludzie często skupiają się tylko na sobie. Ważne jest tylko to, co dotyczy ich samych, reszta nie ma znaczenia. Liczą się dla nich tylko własne cele i robią wszystko by je osiągnąć.
• Tacy ludzie wystawiają nas na próbę, oczekując dowodów przyjaźni czy miłości. Cechą ich osobowości jest także notoryczna zazdrość.
• Toksyczne osoby, wykorzystują każdą okazję by nas poniżyć i pokazać, że oni są lepsi i ważniejsi. Chcą nam uświadomić, że liczy się tylko to, co dotyczy właśnie ich.
• Toksyczni ludzie nie interesują się innymi. Opowiadają tylko o sobie i chcą pomocy w rozwiązywaniu ich problemów. Kłopoty innych są dla nich bez znaczenia.
• Cechują się zmiennością zachowania. Raz są mili, a innym razem aroganccy i nieuprzejmi. Ranią nas, wytykają błędy chcąc pokazać, że jesteśmy słabi.
• Mając do czynienia z toksycznymi ludźmi musimy pamiętać, że bardzo często kłamią i manipulują innymi, dostosowując zachowania do ich własnych celów.
• Wpędzają nas w poczucie winy. Kontrolują nas, zastraszają, a nawet używają gróźb.
• Po spotkaniu z toksycznym człowiekiem czujemy się emocjonalnie wyczerpani. Męczy nas ich towarzystwo.
• Toksyczna osoba zawsze stawia się w roli ofiary. Cały świat jest zły i wiecznie mają pod górkę. Nic nie jest ich winą. Co więcej, często obarczają nią nas.
• Nie przyjmują słowa „nie”. Toksyczne osoby, chcą abyśmy zawsze robili to, czego od nas oczekują. Nie szanują też granic, jakie stawiamy, nawet tych najmniejszych.
• Są bardzo wylewni. Już na początku znajomości obarczają nas nawet najdrobniejszymi szczegółami z ich życia.
• Toksyczni ludzie są podli. Czerpią radość z naszych porażek – są przy nas przede wszystkim wtedy. Dochodzi do przypadków, w których znęcają się nad nami psychicznie, a nawet fizycznie.

Typy toksycznych ludzi

Toksyczni ludzie bardzo często obierają charakterystyczny rodzaj zachowań, który przyświeca im przez całe życie. Możemy wyróżnić kilka podstawowych:

• Narcyz – to osoby toksyczne, które nieustannie mówią o sobie. Chociaż nawet nie zapytaliśmy, opowiadają o swoim życiu ze szczegółami. Kiedy chcemy coś dodać, szybko zmieniają temat, aby nadal być w centrum uwagi. Zazwyczaj nie możemy nawet nic powiedzieć, gdyż nieustannie nam przerywają. Oczywiście, rozmowy z takimi ludźmi bywają naprawdę męczące, a wręcz nieprzyjemne.
• Kontroler – jak sama nazwa wskazuje, tacy ludzie chcą wszystko kontrolować w naszym życiu. Każde nasze zachowanie, mowę, a nawet myśli. Nie znoszą także sprzeciwu, wszystko musi być po ich myśli.
• Pesymista – za każdym razem dzieli się tylko smutnymi aspektami swojego życia. Wszystko jest złe, świat jest straszny itp. Nieustannie stawia się w roli ofiary i podkreśla jakie jego życie jest trudne. Rozmowy z takim typem toksycznych osób wysysają z nas energię. Z reguły sprawiają, że mamy gorszy humor, a świat staje się posępny.
• Krytykant – taka osoba nie liczy się z poglądami i uczuciami innych. Stara się być zawsze najlepszą i pokazać w jak najwspanialszym świetle. Krytykuje pomysły i czyny innych. Nic mu nie pasuje. Czuje się lepszy od innych. Często jest przy tym arogancki i podły. Niszczy tym naszą pewność siebie i chce nam dać do zrozumienia, że jesteśmy beznadziejni.
• Kochający chaos – to osoba, wokół której zawsze się coś dzieje. Uwielbia wszczynać grupowe dramaty. Oczywiście, ona sama jest niewinna. Niby stoi z boku, ale podjudza innych do działania. Kocha szum i spory z innymi.

Skutki toksycznych relacji

Jak możemy się domyślić, toksyczne zachowania skierowane w naszą stronę pozostawiają za sobą obszerne piętno. Należy tutaj zaznaczyć, że mogą się one pojawić nie tylko w koleżeństwie, ale także w miłości, przyjaźni czy relacjach rodzinnych. Niekiedy okazuje się, że mieliśmy do czynienia z taką osobą przez całe życie.

Toksyczna przyjaźń

To bardzo częsty przypadek toksycznej relacji. Ktoś podaje się za naszego przyjaciela, powierzamy mu nasze sekrety, a nagle okazuje się, że obgadywał nas za plecami lub po prostu się nami znudził. Od przyjaciela oczekujemy wsparcia, bliskości i poświęcenia. Jednak w relacjach z takimi ludźmi, w pewnym momencie zaczynamy je kontynuować na siłę. Czujemy się niedowartościowani i wyczerpani. Podczas spotkań z rzekomym przyjacielem, mamy wrażenie, że nas przytłacza i wykorzystuje, przez co jesteśmy zdenerwowani i po prostu smutni. Utrzymanie znajomości z toksyczną osoba, często spoczywa tylko na naszych barkach, a do tego charakter takiego człowieka nie ułatwia nam zadania – przez co czujemy się wyczerpani emocjonalnie, psychicznie, a nawet fizycznie.

Toksyczna miłość

O związkach z toksyczną osobą słyszeliśmy już nie raz. Miłość jest uczuciem, które szczególnie naraża nas na toksyczną relację, gdyż wymaga od nas sporego zaangażowania emocjonalnego. Toksyczny związek niszczy nas od środka. Z jednaj strony mamy wrażenie, że bardzo kochamy partnera, a z drugiej strony czujemy po prostu nienawiść. Żyjemy w sprzecznych uczuciach. Tęsknimy za ukochaną osobą, jednak gdy jesteśmy blisko niej, mamy ochotę uciekać. Relacja nas przytłacza, czujemy się ograniczeni. Często wynika to z zazdrości, pretensji i braku szacunku. Oczywiście, takie relacje z toksyczną osobą należy jak najszybciej zakończyć, jednak nie jest to takie proste. najprościej mówiąc, nie potrafimy odejść od partnera. Przykładem są tutaj częste powroty do siebie – gdy tylko usłyszymy zapewnienia, że się zmienił, ulegamy drugiej osobie i na nowo wchodzimy w tą znajomość. W niektórych przypadkach tkwimy w relacji z toksycznymi ludźmi nawet przez kilka lat, łudząc się, że coś się zmieni. Zazwyczaj, po tak długim czasie, po prostu dojrzewamy do decyzji i postanawiamy zakończyć związek na dobre.

Przeczytaj także jak radzić sobie z manipulacją w intymnej sferze związku.

Toksyczne relacje w rodzinie

Toksyczne relacje mogą mieć miejsce także w rodzinie. Szczególną rolę odgrywają tutaj rodzice. Bardzo często wykazują nadmierną kontrolę nad dzieckiem, czytają jego prywatną korespondencję, sprawdzają wiadomości i przesadnie kontrolują wszystkie wyjścia. Do toksycznych zachowań dochodzi także w sytuacji, gdy rodzice nieustannie krytykują swoje dzieci. Wymagają od nich coraz więcej i więcej, bez przerwy zaznaczając, że nic nie umieją. Takie traktowanie, przekłada się w przyszłości na brak pewności siebie i strach niemal przed wszystkim. Dzieci, nieustannie mają świadomość, że coś robią źle i dążą do perfekcji. Zdarza się, że obierają taki styl życia i wszystko, co robią musi być idealne. Przypadkiem toksyczności jest także moment, w którym rodzic wymusza na dziecku opiekę. Chce, aby zajmowało się domem, poszło do pracy i go utrzymywało. Jak możemy się domyślić, taki natłok odpowiedzialności jest zbyt dużym, dla młodych osób i skutkuje wieloma urazami psychicznymi.

Najczęstszym przykładem toksyczności jest tzw. pasywna agresja stosowana przez rodziców, którzy zazwyczaj nawet nie zdają sobie z tego sprawy. Dzieje się tak w momencie, kiedy dziecko postąpi niesłusznie, a rodzice zamiast podjąć rozmowę i wytłumaczyć mu, że to było złe – zachowują milczenie i ignorują swojego potomka wywołując tym u niego poczucie winy, stres i strach. Tak traktowani ludzie, w przyszłości będą się zachowywać podobnie.

Jak nie dać sobą manipulować?

Niestety, odcięcie od siebie toksycznej osoby nie zawsze jest możliwe, dlatego warto podjąć wszelkie kroki, aby zredukować wszelkie niepożądane emocje i uczucia, jakie towarzyszą nam podczas przebywania z nią. Możemy:

• Bezpośrednio porozmawiać i wyjaśnić, że zachowanie toksycznej osoby nam się nie podoba.
• Zadawać spokojne pytania, dzięki którym skłonimy toksyczną osobę do przemyślenia pewnych teorii i swoich przekonań, przykładowo, gdy stwierdzi, że wszystkie kobiety są złymi kierowcami – zapytamy czy może podać przykład, czy zna dużo takich kobiet itd.
• Zachowywać się podobnie jak on, jak w lustrzanym odbiciu, naśladując jego ton i technikę mówienia.
• Rozładować emocje, nie myśleć o tej osobie.
• Zerwać kontakt lub ograniczyć go do minimum – to ostateczność, ale niekiedy bywa konieczna, aby pozbyć się toksycznych ludzi z naszego otoczenia.

Przeczytaj więcej o tym jak nie dać sobą manipulować.

Niestety, takie relacje pozostawiają piętno w naszym życiu i prowadzą do wielu psychicznych dysfunkcji. Wpływ toksycznych ludzi może być tak silny, że zagraża naszemu zdrowiu. Jeśli masz do czynienia z toksycznymi osobami zachęcamy do indywidualnej konsultacji z psychologiem.

Jak widzimy, nie każda znajomość może być pozytywnym czynnikiem, który ma dobry wpływ na nasze życie. Zawsze powinniśmy bacznie obserwować zachowanie i analizować słowa nie tylko nowo poznanej osoby, ale także wieloletnich przyjaciół. Dzięki temu możemy uniknąć lub uwolnić niechcianej, toksycznej relacji, która odbija się na naszym zdrowiu psychicznym.